Jaartal: 2025
Kwaliteit: Proof
Diameter: 34,00 mm
Gewicht: 22,42 gr
Bijzonderheden: 925 AG/Zilver
Thema: Beauty of the Universe
Onderwerp: Einsteinring (2/5)
Ontwerper(s): Helmut Andexlinger
De meer dan verrassende clou alvast: de Einsteinring verwijst naar iets dat niet bestaat. En toch kun je het zien en illustreren via de ongewone vorm van de munt. De tweede zilveren munt in de populaire 'Beauty of the Universe'-serie, ter gelegenheid van de 70ste sterfdag van Albert Einstein, onthult opmerkelijke feiten over de kromming van de ruimtetijd en een heel bijzondere galactische curiositeit.
Met de term ‘Einsteinring’ wordt het verschijnsel bedoeld waarbij verschillende sterrenstelsels in een ringvorm lijken te zijn gerangschikt. De verklaring hiervoor is even verrassend als simpel: het gaat niet om meerdere sterrenstelsels, maar om één en hetzelfde sterrenstelsel. Einstein had volgens zijn theorie erkend dat er een dergelijk fenomeen moest bestaan, maar hij achtte het ondenkbaar dat het ooit zou kunnen worden waargenomen. Hij zou het mis hebben.
Volgens Einsteins algemene relativiteitstheorie is zwaartekracht slechts één aspect van de geometrie van de ruimtetijd. Een massief lichaam buigt de ruimte. Licht ‘voelt’ deze kromming en wordt afgebogen.
Hierdoor ontstaat een optische illusie: het lijkt dan alsof het licht bijvoorbeeld van de rand van een cluster van sterrenstelsels komt. In werkelijkheid ligt de bron ervan vlak achter hem. De kromming van de ruimte zorgt ervoor dat we als het ware om de hoek kunnen kijken. Hierdoor kunnen we achter de zon kijken.
Stel je een ideale situatie voor met een prachtig symmetrische en perfect bolvormige cluster van sterrenstelsels. De lichtstraal die je ziet op de munt is slechts een van de vele stralen die uit de bron komen en die je met je telescoop kunt waarnemen. Op elk punt aan de rand van de cluster is een ander beeld van het sterrenstelsel erachter te zien.
Er vindt een wildgroei plaats, die niet langer wonderbaarlijk is sinds Einstein er licht op wierp: één enkel sterrenstelsel krijgt de vorm van een uitpuilende ring. In 1979 werd de eerste ring ontdekt die naar Einstein vernoemd is. Einstein zelf heeft nooit een Einsteinring gezien.
De muntafbeeldingen
Er vormt zich een cirkelvormige golf aan de waardezijde van de munt. Dit is de Einsteinring. Het is de beeldvermenigvuldiging van de lichtbron aan de linkerkant. Een cluster van sterrenstelsels wordt in vereenvoudigde vorm weergegeven in het midden, tussen de lichtbron en de waarnemer. Door de zwaartekracht buigt het licht vele malen af. Deze schets wordt aangevuld met de formule ∆∅=4 GM/bc² , waarmee de lichtafbuiging kan worden berekend. De andere zijde volgt de basisvorm van de waardezijde en is bedrukt met een gekleurde interpretatie van de Einsteinring.
(Bron: Austrian Mint)
